Chociaż wydaje się to mało prawdopodobne, to podczas leczenia przez lekarza dentystę niestety zdarzają się przypadki pozostawiania fragmentów złamanych narzędzi w zębie pacjenta. W takiej sytuacji pojawia się pytanie czy takie działanie lekarza dentysty może powodować jego odpowiedzialność odszkodowawczą? Czy pacjent w związku z zaistniałym zdarzeniem może żądać od lekarza stomatologa jakichś roszczeń?
Zgodnie z art. 4 Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r., o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r., poz. 1234): „Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością”.
Natomiast błąd w sztuce medycznej stanowi działanie niezgodne z istotnym i aktualnym stanem wiedzy medycznej. Zachowanie lekarza noszące znamiona błędu w sztuce medycznej jest co do zasady bezprawne oraz zawinione i jako takie rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą. Wymaga podkreślenia, że bezprawność to negatywna ocena danego zachowania z punktu widzenia całokształtu porządku prawnego, a więc nie tylko przepisów prawa, ale także zasad współżycia społecznego, do których należy zaliczyć przeprowadzanie zabiegów medycznych zgodnie ze sztuką lekarską, przy dołożeniu najwyższej staranności wymaganej od profesjonalistów w zakresie medycyny.
Może wydawać się to szokujące, ale w orzecznictwie przyjmuje się, że pozostawienie ułamanego fragmentu narzędzia w kanale zęba nie stanowi błędu, a wobec tego zachowanie lekarza dentysty nie jest bezprawne. Samo złamanie narzędzia w kanale zęba stanowi możliwe powikłanie wpisane w ryzyko leczenia endodontycznego, potocznie nazywanego leczeniem kanałowym.
Choć pozostawienie ułamanego fragmentu narzędzia w kanale zęba nie stanowi błędu medycznego, to jednak takie zdarzenie nie pozostawia pacjenta w zupełnie niekorzystnej sytuacji. Rozpatrując wówczas odpowiedzialność odszkodowawczą należy zwrócić uwagę na całokształt okoliczności związanych ze zdarzeniem pozostawienia ułamanego fragmentu narzędzia w kanale zęba. Jeżeli, na przykład lekarz dentysta nie poinformował pacjenta o możliwości powstania niniejszego powikłania, czyli możliwości ułamania się fragmentu narzędzia i jego pozostawienie w kanale zęba – do czego był zobowiązany, to tym samym lekarz dentysta naruszył obowiązek informacyjny w tym zakresie. Zaś sam brak informacji o przewidywanych powikłaniach zabiegu stanowi naruszenie praw pacjenta i jednocześnie naruszenie dóbr osobistych pacjenta. Podobnie niepoinformowanie pacjenta o fakcie pozostawienia ułamanego fragmentu narzędzia w kanale zęba i zaniechanie próby usunięcia tego kawałka jest błędem lekarskim. Tego rodzaju postępowanie lekarza dentysty należy ocenić jako bezprawne, a w konsekwencji prowadzące do jego odpowiedzialności odszkodowawczej.
Jakich roszczeń związanych z pozostawieniem fragmentów złamanych narzędzi w leczonym zębie pacjenta można dochodzić od lekarza dentysty?
Pacjent ma prawo do odszkodowania za straty majątkowe, a także do zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia lub uszkodzenie ciała. Odszkodowanie to świadczenie mające na celu wyrównanie szkody o charakterze majątkowym. Wysokość odszkodowania powinna w pełni pokrywać koszty poniesione przez pacjenta z tytułu podjęcia leczenia skutków pozostawienia fragmentu narzędzia w zębie czy utracone zarobki lub inne korzyści. Na rozmiar krzywdy, a w konsekwencji wysokość zadośćuczynienia, składają się cierpienia fizyczne i psychiczne, których rodzaj, natężenie i czas trwania należy zawsze określić w kontekście konkretnej sprawy. Co istotne w rozumieniu art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego „odpowiednia suma” nie oznacza sumy dowolnej, określonej wyłącznie według uznania Sądu, a jej prawidłowe ustalenie wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności, które mogą mieć w danym przypadku znaczenie. Ma ona służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 9 lutego 2000 roku, III CKN 582/98).
Jak widać na powyższym przykładzie, ułamanie narzędzia podczas zabiegu dentystycznego może prowadzić do odpowiedzialności finansowej lekarza wobec pacjenta. Dobrze jednak przed wystosowaniem roszczeń skonsultować się z prawnikiem czy w realiach konkretnej sprawy istnieją szanse powodzenia w uzyskaniu odszkodowania i zadośćuczynienia.
